Bir yerde turizm den bahsedebilmemiz için, 5 ana faktör vardır. Bu faktörlerin tamamı olması gerekmektedir. Bu faktörler; Ulaşım, Konaklama, Yiyecek-İçecek, Gezilecek-Görülecek yerler ve Alt Yapı hizmetleridir. Gördüğünüz gibi “Yiyecek-İçecek” bu faktörlerin arasındadır ve turizmin temelidir.

“Gastronomi Turizmi” bir turistin gezi amacını belirler. Bu nedenle Gastronomi Turizmini şöyle tanımlamak en doğrusudur. “Bir turistin temel amacını Yiyecek-İçecek hizmetlerinden faydalanmak olarak belirleyerek, seyahat etmesinden kaynaklanan, ulaşım, konaklama, alış veriş gibi faaliyetlerin bütünüdür.”

Ülkemiz sadece Antalya, Muğla ve İstanbul ağırlıklı bir turizm potansiyelini sahiptir, ülkemize gelen turistin %65’i bu üç şehre, geri kalan turistler ise diğer tüm illere dağılmaktadır. Ülke turizmine yön verenlerimn temel amacı, turizmi ülke geneline yaymak ve bölgesel turizm kalkınmalarını planlamak olmalıdır. Bu amaç için elimizdeki en güçlü araç gastronomi turizmidir.


Ülkemizde Gastronomi Turizmini Geliştirmek için Ne Yapmalıyız?

Burada en büyük görev Belediyelere, Turizm Bakanlığına, Aşçılara, Otelciler ve Seyahat Acentalar Birliğine düşmektedir.

• Otel ve Restoran Banket Menülerine Yöresel Menüler eklenmelidir
• a. Bir şehre bir grup olarak gittiğimizde, Türkiye genelinde tüm otellerde benzer menüler sunulmaktadır. İçerikleri adları hemen hemen tamamında aynıdır. Bu alışkanlıktan kurtulup lokal menüler banket menülerine eklenmelidir. Yabancı isimli yiyecekler menülerden çıkarılmalıdır. Şehrin öne çıkan değerleri ile isimlendirilmiş menüler oluşturulmalıdır. Bu menülerdeki yiyecekler sadece o yörede yetişen sebze ve meyvelerden oluşturulmaldır. Bunu sağlayacak ise otel birlikleri ve otel yöneticileridir. Menü oluşturma aşaması aşçılar ve yöresel dernekler ile birlikte yapılmalıdır.
• Aşçılar Bir Ürün Belirleyrek Markalaşmalıdır
• a. Her aşçı bir ürünü ile mutlaka öne çıkmalıdır. Örnek olarak “süt helvasını A aşçısı mükemmel yapar”, “Baklavayı B aşçısı mükemmel yapar”, “C aşçısının şu yemeğini mutlaka tadın” gibi algı oluşturmak, bu söylemleri söylettirmek gerekmetkedir. Aşçıların veya mekanların markalaşması gerekmektektedir. Bir ürünü çok iyi yapmak yetmemektedir, Çok iyi yapmak şarttır, fakat sonrasında algı çalışması ve markalaşma çalışması da çok önemlidir. Bir çok aşççı ve mekan bu çalışmayı yaparsa bir şehirde onlarca gidilmesi gereken yer ortaya çıkar.
• Genç Aşçıların Yetiştirilmesi
• a. Günümüzde genç aşçılar, yöresel yemeklerde zayıf kalmakta, daha çok batı kültürüne sahip yemeklerini yapmasının, daha iyi aşçı olduğu izlenimi verdiği düşünülmektedir. Bu algı yanlıştır. Her turist farklı lezzetler tatmak istemektedir. Her aşçıdan kendi yöresi ile ilgili en iyisi olması beklenmektedir. Bu nedenle genç aşçıları yöresel lezzetler konusunda yetiştirmek ve uzmanlaşmasını sağlamak gerekmektedir.
• Standartların Belirlenmesi ve Denetimi
• a. Bir ürün marka haline geldiğinde, farklı farklı varyasyonlarının oluşması ürüne zarar vermektedir. Bazı yerler rekabetten dolayı malzemeden kısıtlama yapılmakta ürünün negatif reklamı oluşmaya başlamaktadır. Bu nedenle ürünlerin yapılışı, içeriği, sunumu standart hale getirilmeli, tüm mekanlarda aynı standartta yapılmalı ve sunulmalıdır. Aksi takdirde o ismi kullanamamalıdır. Bununla ilgili standartları belirleme ve denetimi sağlama belediyenin kontrolünde olmalıdır. Standarda uymayan işletmeler kapatılmalıdır.
• Ürün Belirleme, Basit Ürünlerin Önemi
• a. Dünyada gastronomi ile ilgili markalara baktığımızda çok kompleks ürünler yoktur. Örnek olarak Londrada fih&Cips, İtalyada Piiza, İspanyada payala veya tapas, Bosna’da Cevabi gibi ürünler basit, uygun fiyatlı herkesin ulaşabileceği ürünlerdir. Bu nedenle yörelerimizde kolay ve uygun fiyatlı ürünler ile de öne çıkabileceğimizi unutmamalıyız.
• Gastronomi Festivalleri Düzenlenmesi
• a. Gastronomi Festivalleri düzenlenmesi, bir şehrin gastronomi kenrti olmasına şüphesiz katkı koyar. Festivallerde markalaşan ürünlerin yanında markalaştırmak istediğimiz ürünleri ön plana çıkarmak önemlidir. Festivallerde satış yapıldığında ticari kaygılar, bazı ürünlerin kalitesinin düşmesini ve negatif algı yaratılmasını da sağlamaktadır. Bu konulara dikkat edilerek festivaller düzenlenmeli, özellikle markalaşmış ürünlerin satışına değil, ikramına önem verilmelidir.
• Sağlıklı Gastronomi Turizmi
• a. Gastronomide bir diğer dikkat etmemiz gerken konu ise sağlıklı beslenmelidir. İnsanlar her geçen gün sağlığına dikkat etmektedirler. Sağlığa dikkat etmenin birinci kuralı da sağlıklı ve sınırlı beslenmeden geçmektedir. Bu nedenle gastronomi turizminde ürün belirlerken, sunarken, miktar ve içeriklerine dikkat etmeli, bir insanın günlük kalori ihtiyacını ve besin ihtiyacını göz önünde bulundurarak servis etmenin ve sunmanın önemini göz önünde bulundurmalıyız. Büyük porsiyonlar sunmak, aşırı kalorili ürünler sunmak israf ve sağlıksızdır. Gelecekte alıcısı olmayacaktır.

Sonuç olarak, Gastronomi turizmi bölgesel kalkınma için önemlidir. Dünyada en çok turist tipi Kültürel amaçla seyahat eden turist tipidir. Gastronomi turizmi aynı zamanda kültür turizmidir. Kültürümüzü yansıttığımız önemli bir değerimizdir. Günümüzde insanların farklı lezzetlere merakınıda göz önüne alırsak, bu alana yatırım yapmalıyız. Yapılması gerekenleri konuşarak tartışarak netleştirip, eyleme geçmeli, sürüdürülebilir gelişimi sağlamalıyız.


Hasan EKER, 26.09.2022
Burkon & Network YK Başkanı
Türsab Genel Merkez YK Üyesi
BTSO Meclis Üyesi